Dostarczenie materiałów do wykładu 13

materiały na PPB (wykład)/.ipynb_checkpoints/13. planowanie prac badawczo-rozwojowych-checkpoint.ipynb

@@ -30,6 +30,20 @@
     "</ul>"
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# 1. Zasady planowania harmonogramu"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.1. Bierz pod uwagę ograniczenia"
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -45,12 +59,128 @@
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "## Rodzaje ograniczeń\n",
+    "### Rodzaje ograniczeń:\n",
+    "Wyróżniamy następujace typy ograniczeń:\n",
     " * Ograniczenia czasowe\n",
     " * Ograniczenia techniczne\n",
     " * Ograniczenia organizacyjne "
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia czasowe\n",
+    "**Ograniczenie czasowe** to ramy czasowe, w których musi się zmieścić projekt lub jego etap.\n",
+    "\n",
+    "* Rodzaje ograniczeń czasowych:\n",
+    "  * Nie wcześniej niż,\n",
+    "  * Nie później niż,\n",
+    "  * W konkretnym dniu.\n",
+    "\n",
+    "* Przykłady ograniczeń czasowych:\n",
+    "  * wykonanie pewnego zadania jest uwarunkowane ukończeniem innego zadania,\n",
+    "  * projekt ma być zakończony w określonym terminie.\n",
+    "  \n",
+    "* Wskazówki: jak radzić sobie z ograniczaniami czasowymi?\n",
+    "  * Ustawiać zależności między zadaniami (patrz ...),\n",
+    "  * Ustawiać hamronogram \"od końca\" (czyli od podania czasu zakończenia)."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia techniczne\n",
+    "**Ograniczenie techniczne** to ograniczenia wynikające z przyczyn zewnętrznych, niezależnych od zespołu projektowego.\n",
+    "\n",
+    "* Przykłady ograniczeń technicznych:\n",
+    "  * termin dostawy sprzętu,\n",
+    "  * załamanie pogody,\n",
+    "  * pandemia,\n",
+    "  * współpraca z podmiotami zewnętrznymi.\n",
+    "  \n",
+    "* Wskazówki: jak radzić sobie z ograniczeniami technicznymi?\n",
+    "\n",
+    "  * Ustawiać zależność ZR (Zakończenie Rozpoczęcie) dla zadań zależnych od innych przedsiębiorstw (patrz ...),\n",
+    "  * Dodawać do zadań odstępy czasowe (patrz ...),\n",
+    "  * Dodawać rezerwę kierowniczą (patrz ...)."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia organizacyjne\n",
+    "**Ograniczenia organizacyjne** to ograniczenia wynikające z zależności pomiędzy kilkoma projektami realizowanymi:\n",
+    " * w jednym zespole,\n",
+    " * przez daną osobę, \n",
+    " * z wykorzystaniem tych samych zasobów.\n",
+    "\n",
+    " * Wskazówki: ak radzić sobie z ograniczeniami organizacyjnymi?\n",
+    "   * Odpowiednio zarządzać zasobami: technicznymi i ludzkimi,\n",
+    "   * Współdzielić zasoby między projektami,\n",
+    "   * Ustawiać indywidualne czasy pracy."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.2. Zarządzaj zapasem czasu"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zapas czasu</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Zapas czasu </b> to czas, o który może opóźnić się realizacja zadania, nie wpływając na termin ukończenia projektu.\n",
+    "</div>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Ścieżka krytyczna</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Ścieżka krytyczna </b> to sekwencja zadań od rozpoczęcia do zakończenia projektu, której czas przejścia jest najdłuższy.\n",
+    "\n",
+    "Zadania na ścieżce krytycznej mają zerowy zapas czasu.\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ścieżka krytyczna.png\" alt=\"Przykład ścieżki krytycznej\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przykład ścieżki krytycznej </figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "</div>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "**Zarządzanie zapasem czasu** może polegać na:\n",
+    " * dodawaniu zapasu czasu do zadań obarczonych ryzykiem,\n",
+    " * dodawaniu zapasu czasu z powodów ograniczeń technicznych lub organizacyjnych, \n",
+    " * zmniejszaniu zapasu czasu (dla zadań leżących poza ścieżką krytyczną),\n",
+    " * analizie (i ew. modyfikacji) zadań leżących na ścieżce krytycznej."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.3. Zarządzaj rezerwą kierowniczą\n",
+    "**Rezerwa kierownicza** to fikcyjne zadanie dodane na końcu siatki zadań. Czas na jego realizację to około 10-15% czasu całego projektu.\n",
+    " * Rezerwę kierowniczą dodajemy po stworzeniu całości harmonogramu.\n",
+    " * Tworząc rezerwę pomocniczą, pamiętaj o prawie Parkinsona."
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -60,9 +190,21 @@
     "    \n",
     "Praca będzie się rozrastać, aby wypełnić cały czas na nią przewidziany.\n",
     "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/prawo Parkinsona.png\" alt=\"Prawo Parkinsona\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Prawo Parkinsona, źródło: https://www.timeflies.us/blog/what-is-parkinson-s-law-and-how-it-can-make-you-more-productive</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
     "</div>"
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# 2. Struktura podziału pracy"
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -79,117 +221,485 @@
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "## Tworzenie harmonogramu projektu w programie MS-Project"
+    " * Wykonanie prac w projekcie podzielone jest na **etapy**. \n",
+    "    * Etap jest częścią projektu, która musi być dokończona przed zaczęciem następnej. Etap składa się z **zadań**.\n",
+    "    * Zadania mogą być wykonywane równolegle.\n",
+    "    * Zadania mogą zostać podzielone na **podzadania**. \n",
+    "    \n",
+    " * Elementy Struktury Podziału Pracy a efekty pracy: \n",
+    "    * Etap – efekt  jest widoczny dla klienta,\n",
+    "    * Zadanie – efekt jest widoczny dla kierownika,\n",
+    "    * Podzadanie – efekt jest widoczny dla programisty.\n",
+    "    \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/SPP.jfif\" alt=\"Struktura Podziału Pracy\" width=600px>\n",
+    "<figcaption> Struktura Podziału Pracy, źródło: http://pm2pm.pl/slownik-project-managera-wbs/</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie daty początku projektu"
+    "<div class=\"alert alert-info alert-success\">\n",
+    "<h3>Zasada 8 - 80</h3>\n",
+    "Wykonanie najmniejszej jednostki harmonogramu powinno zajmować między 8 a 80 godzin.\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie struktury podziału  pracy"
+    "# 3. Tworzenie harmonogramu  w programie MS-Project"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie trybów zadań"
+    "## 3.1. Ustawienie daty początku projektu\n",
+    "<br> </br> \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ustawienie daty.png\" alt=\"Ustawienie daty\" width=300px>\n",
+    "<figcaption> Ustawienie daty początku projektu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie kamieni milowych"
+    "### 3.2. Stworzenie Struktury Podziału  Pracy\n",
+    "<br> </br> \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/stworzenie SPP.png\" alt=\"Stworzenie SPP\" width=300px>\n",
+    "<figcaption> Stworzenie SPP</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zespołu"
+    "### 3.3. Ustawienie trybów zadań\n",
+    "\n",
+    "* Tryb ręczny (oznaczony przez pineskę) stosujemy, gdy chcemy mieć pełną kontrolę nad czasem trwania zadania.\n",
+    "* Tryb automatyczny wykonuje ważną jednak pracę wspomagającą - przesuwa na osi czasu zadania, które są od siebie zależne.\n",
+    "\n",
+    "Stosowanie trybu automatycznego oznacza, że brana jest pod uwagę wskazówka: \"Bierz pod uwagę ograniczenia czasowe\".  \n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/tryby zadań.png\" alt=\"Ustawianie trybów zadań\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie trybów zadań</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustalenie zależności między zadaniami"
+    "### 3.4. Określenie punktów kontrolnych"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie odstępów między zadaniami"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Punkt kontrolny</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b>Punkt kontrolny</b> (ang. milestone) – punkt na osi czasu, który podsumowuje określony zestaw zadań, bądź daną fazę projektu.\n",
+    "<ul>\n",
+    " <li> Może to być:  podpisanie dokumentu, otrzymanie wyniku, ważne spotkanie, zatwierdzenie pracy itp.\n",
+    " <li> Zazwyczaj osiągnięcie punktu kontrolnego wiąże się z dalszymi decyzjami odnośnie rozwoju projektu.\n",
+    " <li> Punkt kontrolny ma zerowy czas trwania.\n",
+    " <li> Pojęcie punktu kontrolnego zastąpiło pojęcie kamienia milowego.\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie zasobów w projekcie: \n",
-    " * Praca (ludzie + komputery), \n",
-    " * Materiały, \n",
-    " * Inne koszty"
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ustawienie punktu kontrolnego.png\" alt=\"Ustawianie punktu kontrolnego\" width=900px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie punktu kontrolnego</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/punkt kontrolny.png\" alt=\"Punkt kontrolny w MS-Project\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Oznaczenie punktu kontrolnego w MS-Project</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zasobów typu \"praca\""
+    "### 3.5. Określenie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zespołu\n",
+    "\n",
+    "Tygodniowy plan pracy dla zespołu obowiązuje tych członków zespołu, dla których nie określono planu indywidualnego. \n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy 1.png\" alt=\"Ustawianie czasu pracy dla zespołu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie czasu pracy dla zespołu - przycisk</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy 2.png\" alt=\"Ustawianie czasu pracy dla zespołu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie czasu pracy dla zespołu - kalendarz</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Przydzielenie zasobów do zadań"
+    "### 3.6. Modyfikacja diagramu Gantta"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Sprawdzenie poprawności alokacji zasobów"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Diagram Gantta</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Diagram Gantta </b> to graficzny sposób reprezentacji harmonogramu, w którym uwzględnia się podział projektu na \n",
+    "poszczególne zadania, oraz rozplanowanie ich w czasie.\n",
+    "\n",
+    "<br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/diagram Gantta.png\" alt=\"diagram Gantta\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przykładowy diagram Gantta, źródło: https://kierownikprojektu.com/2020/06/11/16-zalet-wykresu-gantta/ </figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "\n",
+    "<h4> Zalety wykresu Gantta </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> przedstawia następstwo zdarzeń, </li>\n",
+    "<li> uwzględnia zadania wykonywane równolegle, </li>\n",
+    "<li> dobrze sprawdza się dla niewielkich projektów. </li>\n",
+    "</ul>\n",
+    "\n",
+    "<h4> Wady wykresu Gantta </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> nie zawiera szczegółowych opisów zadań, </li>\n",
+    "<li> wymusza podanie konkretnych dat, </li>\n",
+    "<li> nie pokazuje najkrótszej drogi do ukończenia prac. </li>\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Wyeliminowanie przeciążeń zasobów\n",
-    " * manualne bilansowanie zasobów\n",
-    " * automatyczne bilansowanie zasobów"
+    "#### Diagram Gantta w MS-Project\n",
+    "\n",
+    "Diagram Gantta tworzony jest częściowo manualne, a częściowo automatycznie.\n",
+    "\n",
+    " * Czas trwania zadania można wpisać ręcznie w kolumnie **czas trwania** (w godzinach, dniach).\n",
+    " * W czasie trwania zadania uwzględniane są tylko dni robocze – zgodnie z kalendarzem.\n",
+    " * Jeśli wpiszemy czasy rozpoczęcia i zakończenia, to czas trwania oblicza się sam. Analogicznie sam oblicza się koniec zadania o znanym rozpoczęciu i czasie trwania.\n",
+    " * Dni wolne od pracy są zaznaczone kolorem szarym."
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Analiza ścieżki krytycznej"
+    "### 3.7. Ustawienie zależności między zadaniami"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Sporządzanie raportów"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zależności między zadaniami</h3> \n",
+    "    \n",
+    "Zadanie B jest <b>zależne</b> od A, gdy zmiana terminu wykonania A wpływa na termin wykonania B.  Zadanie A nazywamy <b>poprzednikiem</b>, a B – <b>następnikiem </b>. \n",
+    "    \n",
+    "<h4> Typy zależności </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> Zadania typu ZR (zakończenie-rozpoczęcie). Następnik (B) może się rozpocząć dopiero po zakończeniu poprzednika (A).\n",
+    "<li> Zadania typu RR (rozpoczęcie-rozpoczęcie). Następnik (B) może się rozpocząć dopiero po rozpoczęciu poprzednika(A).\n",
+    "<li> Zadania typu ZZ (zakończenie-zakończenie). Następnik (B) może się zakończyć dopiero po zakończeniu  poprzednika (A).\n",
+    "<li> Zadania typu RZ (rozpoczęcie-zakończenie). Następnik (B) może się zakończyć dopiero po rozpoczęciu poprzednika (A).\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Modyfikacja harmonogramu podczas trwania projektu"
+    "#### Ustawianie zależności między zadaniami w MS-Project\n",
+    "\n",
+    " * Aby określić zadania zależne, należy zaznaczyć dwa zadania i połączyć je (ikoną węzła).\n",
+    " * Aby zmienić typ zależności między zadaniami, należy kliknąć na strzałeczkę łączącą zadania na wykresie Gantta.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zależności.png\" alt=\"Ustawianie zależności między zadaniami\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie zależności między zadaniami</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 3.8. Ustawienie odstępów między zadaniami\n",
+    "Pomiędzy zadaniami zależnymi można ustawić odstęp czasowy (tzw. zwłokę). Pełni on rolę bufora – aby zapewnić zakończenie zadania przed rozpoczęciem następnego.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/odstęp czasowy.png\" alt=\"Ustawianie odstępów czasowych\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie odstępów czasowych</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 3.9 Określenie zasobów w projekcie"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zasoby </h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b>Zasoby (ang. resources) </b> – wszystko, co jest potrzebne do wykonania projektu, a czego brak spowodowałby niewykonanie planu. \n",
+    "W MS-Project wyróżniamy następujące typy zasobów:\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> Praca (ludzie lub komputery)\n",
+    "<li> Materiał (np. energia)\n",
+    "<li> Koszt (np. koszt podróży)\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>    "
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "#### Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\n",
+    "\n",
+    "Prawidłowe określenie wszystkich zasobów niezbędnych w projekcie umożliwia prawidłowe oszacowanie kosztów projektu.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zasoby 1.png\" alt=\"Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\" width=400px>\n",
+    "<figcaption> Definiowanie zasobów - arkusz zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zasoby 2.png\" alt=\"Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\" width=800px>\n",
+    "<figcaption> Definiowanie zasobów - dane zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 10. Ustawienie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla poszczególnych osób (zasobów)\n",
+    "\n",
+    "W programie MS-Project możliwe jest zindywidualizowanie czasu pracy każdej osoby - lub ogólniej - dowolnego zasobu. \n",
+    "\n",
+    "Wykres Gantta reprezentujący harmonogram pracy dostosowuje się do czasu pracy zasobów. Na przykład wykonanie zadania szacowanego na 16 godzin przez osobę, która pracuje 8 godzin w tygodniu, będzie zajmowało dwa tygodnie w harmonogramie.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy zasobu.png\" alt=\"Czas pracy zasobu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie indywidualnego czasu pracy - wybranie zasobu</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy zasobu 2.png\" alt=\"Czas pracy zasobu 2\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie indywidualnego czasu pracy - zmiana tygodniowego planu pracy</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 11. Przydzielenie zasobów do zadań\n",
+    "Do kazego zadania powinny być przydzielone zasoby niezbędne do jego wykonania (w tym zasoby ludzkie). \n",
+    "\n",
+    " * Można przydzielić całość lub część zasobu do danego zadania (np. 50%). Będzie to oznaczało, że zasób jest zaangażowany w to zadanie tylko w określonym procencie swojego czasu.\n",
+    " * Do jednego zadania można przydzielić kilka osób.\n",
+    " * Zasób może być jednocześnie przypisany do kilku zadań.\n",
+    " \n",
+    " <br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przydzielanie zasobów.png\" alt=\"Przydzielanie zasobów do zadań\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przydzielanie zasobów do zadań</figcaption>\n",
+    "</figure>\n"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 12. Sprawdzenie poprawności alokacji zasobów\n",
+    "\n",
+    "* Skoro zasób może być jednocześnie przypisany do kilku zadań, to można popełnić błąd, nadmiernie przeciążając zasób, tak że musiałby pracować więcej niż to wynika z jego kalendarza.\n",
+    "\n",
+    " * Obciążenie zasobów można sprawdzić następująco:\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przeciążenie zasobów 1.png\" alt=\"Sprawdzenie przeciążenia zasobów\" width=400px>\n",
+    "<figcaption> Sprawdzenie przeciążenia zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    " \n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przeciążenie zasobów 2.png\" alt=\"Zasoby z nadmierną alokacją pracy\" width=800px>\n",
+    "<figcaption> Zasoby z nadmierną alokacją pracy - przykład</figcaption>\n",
+    "</figure>\n"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 13. Wyeliminowanie przeciążeń zasobów\n",
+    "\n",
+    "Nadmierną alokację (przeciążenie) zasobów należy eliminować. Można to zrobić na dwa sposoby:\n",
+    " * manualne odciążanie zasobów,\n",
+    " * automatyczne bilansowanie zasobów.\n",
+    " \n",
+    "Manualne odciążanie zasobów może polegać na zmniejszeniu zaangażowania danego zasobu w zadanie:\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/odciążanie ręczne.png\" alt=\"Odciążanie ręczne\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Zmniejszenie zaangażowania zasobu w zadanie</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "Automatyczne bilansowanie zasobu wykonywane jest przez MS-Porject na żądanie użytkownika.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/automatyczne bilansowanie zasobów.png\" alt=\"automatyczne bilansowanie zasobów\" width=500px>\n",
+    "<figcaption>Automatyczne bilansowanie zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "Efekt bilansowania może spowodować przesunięcie pracy w czasie, a co za tym idzie, opóźnienie realizacji projektu:\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/bilansowanie automatyczne 1.png\" alt=\"obciążenie zasobu przez bilansowaniem\" width=400px>\n",
+    "<figcaption>Obciążenie zasobu przez bilansowaniem</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/bilansowanie automatyczne 2.png\" alt=\"obciążenie zasobu po bilansowaniu\" width=400px>\n",
+    "<figcaption>Obciążenie zasobu po bilansowaniu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 14. Analiza ścieżki krytycznej\n",
+    "\n",
+    "Zadania leżące na ścieżce krytycznej nazywne są **zadaniami krytycznymi**.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zadania krytyczne.png\" alt=\"ścieżka krytyczna\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Wyświetlenie ścieżki krytycznej </figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "W wyniku analizy ścieżki krytycznej można przykładowo:\n",
+    " * zmienić zależności między zadaniami na ścieżce krytycznej (może to przyspieszyć realizację planu)\n",
+    " * zwiększyć zapasy czasu dla zadań krytycznych (zwiększając bezpieczeństwo kosztem czasu)"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 15. Generowanie raportów\n",
+    "MS-Project umożliwia generowanie różnego typu raportów. Umożliwiają one m.in:\n",
+    " * obliczenie kosztów projektu,\n",
+    " * wyznaczenie, jaki procent planu jest wykonany,\n",
+    " * obliczenie zaangażowania poszczególnych osób w projekt,\n",
+    " \n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport całościowy.png\" alt=\"raport całościowy\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu całościowego</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport zasobów.png\" alt=\"raport zasobów\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport kosztów.png\" alt=\"raport kosztów\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu kosztów</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 16. Poprawianie harmonogramu (czyli co robić, gdy harmonogram się „nie spina”)\n",
+    "\n",
+    "Następujące działania mogą pomóc w poprawieniu harmonogramu\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/modyfikacja planu.png\" alt=\"modyfikacja planu\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Metody poprawiania harmonogramu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# Wnioski\n",
+    " * Zarządzanie projektem jest procesem zindywidualizowanym\n",
+    " * Gdyby tak nie było, to MS Project składałby się tylko z jednego przycisku "
    ]
   }
  ],

materiały na PPB (wykład)/13. planowanie prac badawczo-rozwojowych.ipynb

@@ -30,6 +30,20 @@
     "</ul>"
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# 1. Zasady planowania harmonogramu"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.1. Bierz pod uwagę ograniczenia"
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -45,12 +59,129 @@
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "## Rodzaje ograniczeń\n",
+    "### Rodzaje ograniczeń:\n",
+    "Wyróżniamy następujace typy ograniczeń:\n",
     " * Ograniczenia czasowe\n",
     " * Ograniczenia techniczne\n",
     " * Ograniczenia organizacyjne "
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia czasowe\n",
+    "**Ograniczenie czasowe** to ramy czasowe, w których musi się zmieścić projekt lub jego etap.\n",
+    "\n",
+    "* Rodzaje ograniczeń czasowych:\n",
+    "  * Nie wcześniej niż,\n",
+    "  * Nie później niż,\n",
+    "  * W konkretnym dniu.\n",
+    "\n",
+    "* Przykłady ograniczeń czasowych:\n",
+    "  * wykonanie pewnego zadania jest uwarunkowane ukończeniem innego zadania,\n",
+    "  * projekt ma być zakończony w określonym terminie.\n",
+    "  \n",
+    "* Wskazówki: jak radzić sobie z ograniczaniami czasowymi?\n",
+    "  * Ustawiać zależności między zadaniami\n",
+    "  * Ustawiać hamronogram \"od końca\"."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia techniczne\n",
+    "**Ograniczenie techniczne** to ograniczenia wynikające z przyczyn zewnętrznych, niezależnych od zespołu projektowego.\n",
+    "\n",
+    "* Przykłady ograniczeń technicznych:\n",
+    "  * termin dostawy sprzętu,\n",
+    "  * załamanie pogody,\n",
+    "  * pandemia,\n",
+    "  * współpraca z podmiotami zewnętrznymi.\n",
+    "  \n",
+    "* Wskazówki: jak radzić sobie z ograniczeniami technicznymi?\n",
+    "\n",
+    "  * Ustawiać zależność ZR (Zakończenie Rozpoczęcie) dla zadań zależnych od innych przedsiębiorstw,\n",
+    "  * Dodawać do zadań odstępy czasowe,\n",
+    "  * Dodawać rezerwę kierowniczą."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### Ograniczenia organizacyjne\n",
+    "**Ograniczenia organizacyjne** to ograniczenia wynikające z zależności pomiędzy kilkoma projektami realizowanymi:\n",
+    " * w jednym zespole,\n",
+    " * przez daną osobę, \n",
+    " * z wykorzystaniem tych samych zasobów.\n",
+    "\n",
+    " * Wskazówki: jak radzić sobie z ograniczeniami organizacyjnymi?\n",
+    "   * Odpowiednio zarządzać zasobami: technicznymi i ludzkimi,\n",
+    "   * Współdzielić zasoby między projektami,\n",
+    "   * Ustawiać indywidualne czasy pracy."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.2. Zarządzaj zapasem czasu"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zapas czasu</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Zapas czasu </b> to czas, o który może opóźnić się realizacja zadania, nie wpływając na termin ukończenia projektu.\n",
+    "</div>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "    \n",
+    "<h3>Ścieżka krytyczna</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Ścieżka krytyczna </b> to sekwencja zadań od rozpoczęcia do zakończenia projektu, której czas przejścia jest najdłuższy.\n",
+    "\n",
+    "Zadania na ścieżce krytycznej mają zerowy zapas czasu.\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ścieżka krytyczna.png\" alt=\"Przykład ścieżki krytycznej\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przykład ścieżki krytycznej </figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "</div>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "**Zarządzanie zapasem czasu** może polegać na:\n",
+    " * dodawaniu zapasu czasu do zadań obarczonych ryzykiem,\n",
+    " * dodawaniu zapasu czasu z powodów ograniczeń technicznych lub organizacyjnych, \n",
+    " * zmniejszaniu zapasu czasu (dla zadań leżących poza ścieżką krytyczną),\n",
+    " * analizie (i ew. modyfikacji) zadań leżących na ścieżce krytycznej."
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "## 1.3. Zarządzaj rezerwą kierowniczą\n",
+    "**Rezerwa kierownicza** to fikcyjne zadanie dodane na końcu siatki zadań. Czas na jego realizację to około 10-15% czasu całego projektu.\n",
+    " * Rezerwę kierowniczą dodajemy po stworzeniu całości harmonogramu.\n",
+    " * Tworząc rezerwę pomocniczą, pamiętaj o prawie Parkinsona."
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -60,9 +191,21 @@
     "    \n",
     "Praca będzie się rozrastać, aby wypełnić cały czas na nią przewidziany.\n",
     "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/prawo Parkinsona.png\" alt=\"Prawo Parkinsona\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Prawo Parkinsona, źródło: https://www.timeflies.us/blog/what-is-parkinson-s-law-and-how-it-can-make-you-more-productive</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
     "</div>"
    ]
   },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# 2. Struktura podziału pracy"
+   ]
+  },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
@@ -79,117 +222,494 @@
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "## Tworzenie harmonogramu projektu w programie MS-Project"
+    " * Wykonanie prac w projekcie podzielone jest na **etapy**. \n",
+    "    * Etap jest częścią projektu, która musi być dokończona przed zaczęciem następnej. Etap składa się z **zadań**.\n",
+    "    * Zadania mogą być wykonywane równolegle.\n",
+    "    * Zadania mogą zostać podzielone na **podzadania**. \n",
+    "    \n",
+    " * Elementy Struktury Podziału Pracy a efekty pracy: \n",
+    "    * Etap – efekt  jest widoczny dla klienta,\n",
+    "    * Zadanie – efekt jest widoczny dla kierownika,\n",
+    "    * Podzadanie – efekt jest widoczny dla programisty.\n",
+    "    \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/SPP.jfif\" alt=\"Struktura Podziału Pracy\" width=600px>\n",
+    "<figcaption> Struktura Podziału Pracy, źródło: http://pm2pm.pl/slownik-project-managera-wbs/</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie daty początku projektu"
+    "<div class=\"alert alert-info alert-success\">\n",
+    "<h3>Zasada 8 - 80</h3>\n",
+    "Wykonanie najmniejszej jednostki harmonogramu powinno zajmować między 8 a 80 godzin.\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie struktury podziału  pracy"
+    "# 3. Tworzenie harmonogramu  w programie MS-Project"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie trybów zadań"
+    "## 3.1. Ustawienie daty początku projektu\n",
+    "<br> </br> \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ustawienie daty.png\" alt=\"Ustawienie daty\" width=300px>\n",
+    "<figcaption> Ustawienie daty początku projektu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 3.2. Stworzenie Struktury Podziału  Pracy\n",
+    "\n",
+    "W nomenklaturze MS Project wyróżniamy:\t\n",
+    " * zadania sumaryczne (odpowiednik Etapu),\n",
+    " * zadania,\n",
+    " * podzadania.  \n",
+    " \n",
+    "**Wskazówka:**  \n",
+    "Ustawiaj hierarchię zadań poprzez tworzenie wcięć w zadaniach podrzędnych.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br> \n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/stworzenie SPP.png\" alt=\"Stworzenie SPP\" width=300px>\n",
+    "<figcaption> Stworzenie SPP</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie kamieni milowych"
+    "### 3.3. Ustawienie trybów zadań\n",
+    "\n",
+    "* Tryb ręczny (oznaczony przez pineskę) stosujemy dla zadania, gdy chcemy mieć pełną kontrolę nad jego czasem trwania.\n",
+    "* Tryb automatyczny wykonuje ważną jednak pracę wspomagającą - przesuwa na osi czasu zadania, które są od siebie zależne.\n",
+    "\n",
+    "Stosowanie trybu automatycznego oznacza, że brana jest pod uwagę wskazówka: \"Bierz pod uwagę ograniczenia czasowe\".  \n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/tryby zadań.png\" alt=\"Ustawianie trybów zadań\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie trybów zadań</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zespołu"
+    "### 3.4. Określenie punktów kontrolnych"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustalenie zależności między zadaniami"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Punkt kontrolny</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b>Punkt kontrolny</b> (ang. milestone) – punkt na osi czasu, który podsumowuje określony zestaw zadań, bądź daną fazę projektu.\n",
+    "<ul>\n",
+    " <li> Może to być:  podpisanie dokumentu, otrzymanie wyniku, ważne spotkanie, zatwierdzenie pracy itp.\n",
+    " <li> Zazwyczaj osiągnięcie punktu kontrolnego wiąże się z dalszymi decyzjami odnośnie rozwoju projektu.\n",
+    " <li> Punkt kontrolny ma zerowy czas trwania.\n",
+    " <li> Pojęcie punktu kontrolnego zastąpiło pojęcie kamienia milowego.\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie odstępów między zadaniami"
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/ustawienie punktu kontrolnego.png\" alt=\"Ustawianie punktu kontrolnego\" width=900px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie punktu kontrolnego</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/punkt kontrolny.png\" alt=\"Punkt kontrolny w MS-Project\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Oznaczenie punktu kontrolnego w MS-Project</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Określenie zasobów w projekcie: \n",
-    " * Praca (ludzie + komputery), \n",
-    " * Materiały, \n",
-    " * Inne koszty"
+    "### 3.5. Określenie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zespołu\n",
+    "\n",
+    "Tygodniowy plan pracy dla zespołu obowiązuje tych członków zespołu, dla których nie określono planu indywidualnego. \n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy 1.png\" alt=\"Ustawianie czasu pracy dla zespołu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie czasu pracy dla zespołu - przycisk</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy 2.png\" alt=\"Ustawianie czasu pracy dla zespołu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie czasu pracy dla zespołu - kalendarz</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Ustawienie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla zasobów typu \"praca\""
+    "### 3.6. Modyfikacja diagramu Gantta"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Przydzielenie zasobów do zadań"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Diagram Gantta</h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b> Diagram Gantta </b> to graficzny sposób reprezentacji harmonogramu, w którym uwzględnia się podział projektu na \n",
+    "poszczególne zadania, oraz rozplanowanie ich w czasie.\n",
+    "\n",
+    "<br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/diagram Gantta.png\" alt=\"diagram Gantta\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przykładowy diagram Gantta, źródło: https://kierownikprojektu.com/2020/06/11/16-zalet-wykresu-gantta/ </figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "\n",
+    "<h4> Zalety wykresu Gantta </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> przedstawia następstwo zdarzeń, </li>\n",
+    "<li> uwzględnia zadania wykonywane równolegle, </li>\n",
+    "<li> dobrze sprawdza się dla niewielkich projektów. </li>\n",
+    "</ul>\n",
+    "\n",
+    "<h4> Wady wykresu Gantta </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> nie zawiera szczegółowych opisów zadań, </li>\n",
+    "<li> wymusza podanie konkretnych dat. </li>\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Sprawdzenie poprawności alokacji zasobów"
+    "#### Diagram Gantta w MS-Project\n",
+    "\n",
+    "Diagram Gantta tworzony jest częściowo manualne, a częściowo automatycznie.\n",
+    "\n",
+    " * Czas trwania zadania można wpisać ręcznie w kolumnie **czas trwania** (w godzinach, dniach).\n",
+    " * W czasie trwania zadania uwzględniane są tylko dni robocze – zgodnie z kalendarzem.\n",
+    " * Jeśli wpiszemy czasy rozpoczęcia i zakończenia, to czas trwania oblicza się sam. Analogicznie sam oblicza się koniec zadania o znanym rozpoczęciu i czasie trwania.\n",
+    " * Dni wolne od pracy są zaznaczone kolorem szarym."
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Wyeliminowanie przeciążeń zasobów\n",
-    " * manualne bilansowanie zasobów\n",
-    " * automatyczne bilansowanie zasobów"
+    "### 3.7. Ustawienie zależności między zadaniami"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Analiza ścieżki krytycznej"
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zależności między zadaniami</h3> \n",
+    "    \n",
+    "Zadanie B jest <b>zależne</b> od A, gdy zmiana terminu wykonania A wpływa na termin wykonania B.  Zadanie A nazywamy <b>poprzednikiem</b>, a B – <b>następnikiem </b>. \n",
+    "    \n",
+    "<h4> Typy zależności </h4>\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> Zadania typu ZR (zakończenie-rozpoczęcie). Następnik (B) może się rozpocząć dopiero po zakończeniu poprzednika (A).\n",
+    "<li> Zadania typu RR (rozpoczęcie-rozpoczęcie). Następnik (B) może się rozpocząć dopiero po rozpoczęciu poprzednika(A).\n",
+    "<li> Zadania typu ZZ (zakończenie-zakończenie). Następnik (B) może się zakończyć dopiero po zakończeniu  poprzednika (A).\n",
+    "<li> Zadania typu RZ (rozpoczęcie-zakończenie). Następnik (B) może się zakończyć dopiero po rozpoczęciu poprzednika (A).\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Sporządzanie raportów"
+    "#### Ustawianie zależności między zadaniami w MS-Project\n",
+    "\n",
+    " * Aby określić zadania zależne, należy zaznaczyć dwa zadania i połączyć je (ikoną węzła).\n",
+    " * Aby zmienić typ zależności między zadaniami, należy kliknąć na strzałeczkę łączącą zadania na wykresie Gantta.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zależności.png\" alt=\"Ustawianie zależności między zadaniami\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie zależności między zadaniami</figcaption>\n",
+    "</figure>"
    ]
   },
   {
    "cell_type": "markdown",
    "metadata": {},
    "source": [
-    "### Modyfikacja harmonogramu podczas trwania projektu"
+    "### 3.8. Ustawienie odstępów między zadaniami\n",
+    "Pomiędzy zadaniami zależnymi można ustawić odstęp czasowy (tzw. zwłokę). Pełni on rolę bufora – aby zapewnić zakończenie zadania przed rozpoczęciem następnego.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/odstęp czasowy.png\" alt=\"Ustawianie odstępów czasowych\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie odstępów czasowych</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 3.9 Określenie zasobów w projekcie"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "<div class=\"alert alert-block alert-success\">\n",
+    "<h3>Zasoby </h3> \n",
+    "    \n",
+    "<b>Zasoby (ang. resources) </b> – wszystko, co jest potrzebne do wykonania projektu, a czego brak spowodowałby niewykonanie planu. \n",
+    "W MS-Project wyróżniamy następujące typy zasobów:\n",
+    "<ul>\n",
+    "<li> Praca (ludzie lub komputery),\n",
+    "<li> Materiał (np. energia),\n",
+    "<li> Koszt (np. koszt podróży).\n",
+    "</ul>\n",
+    "</div>    "
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "#### Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\n",
+    "\n",
+    "Prawidłowe określenie wszystkich zasobów niezbędnych w projekcie umożliwia prawidłowe oszacowanie kosztów projektu.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zasoby 1.png\" alt=\"Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\" width=400px>\n",
+    "<figcaption> Definiowanie zasobów - arkusz zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zasoby 2.png\" alt=\"Zdefiniowanie zasobów w MS-Project\" width=800px>\n",
+    "<figcaption> Definiowanie zasobów - dane zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 10. Ustawienie tygodniowego kalendarza czasu pracy dla poszczególnych osób (zasobów)\n",
+    "\n",
+    "W programie MS-Project możliwe jest zindywidualizowanie czasu pracy każdej osoby - lub ogólniej - dowolnego zasobu. \n",
+    "\n",
+    "Wykres Gantta reprezentujący harmonogram pracy dostosowuje się do czasu pracy zasobów. Na przykład wykonanie zadania szacowanego na 16 godzin przez osobę, która pracuje 8 godzin w tygodniu, będzie zajmowało dwa tygodnie w harmonogramie.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy zasobu.png\" alt=\"Czas pracy zasobu\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie indywidualnego czasu pracy - wybranie zasobu</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/czas pracy zasobu 2.png\" alt=\"Czas pracy zasobu 2\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Ustawianie indywidualnego czasu pracy - zmiana tygodniowego planu pracy</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 11. Przydzielenie zasobów do zadań\n",
+    "Do kazego zadania powinny być przydzielone zasoby niezbędne do jego wykonania (w tym zasoby ludzkie). \n",
+    "\n",
+    " * Można przydzielić całość lub część zasobu do danego zadania (np. 50%). Będzie to oznaczało, że zasób jest zaangażowany w to zadanie tylko w określonym procencie swojego czasu.\n",
+    " * Do jednego zadania można przydzielić kilka zasobów (np. osób).\n",
+    " * Zasób (np. osoba) może być jednocześnie przypisany do kilku zadań.\n",
+    " \n",
+    " <br> </br>\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przydzielanie zasobów.png\" alt=\"Przydzielanie zasobów do zadań\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Przydzielanie zasobów do zadań</figcaption>\n",
+    "</figure>\n"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 12. Sprawdzenie poprawności alokacji zasobów\n",
+    "\n",
+    "* Skoro zasób może być jednocześnie przypisany do kilku zadań, to można popełnić błąd, nadmiernie przeciążając zasób, tak że musiałby pracować więcej niż to wynika z jego kalendarza.\n",
+    "\n",
+    " * Obciążenie zasobów można sprawdzić następująco:\n",
+    "\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przeciążenie zasobów 1.png\" alt=\"Sprawdzenie przeciążenia zasobów\" width=400px>\n",
+    "<figcaption> Sprawdzenie przeciążenia zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    " \n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/przeciążenie zasobów 2.png\" alt=\"Zasoby z nadmierną alokacją pracy\" width=800px>\n",
+    "<figcaption> Zasoby z nadmierną alokacją pracy (zasoby przeciążone) - przykład</figcaption>\n",
+    "</figure>\n"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 13. Wyeliminowanie przeciążeń zasobów\n",
+    "\n",
+    "Nadmierną alokację (przeciążenie) zasobów należy eliminować. Można to zrobić na dwa sposoby:\n",
+    " * manualne odciążanie zasobów,\n",
+    " * automatyczne bilansowanie zasobów.\n",
+    " \n",
+    "Manualne odciążanie zasobów może polegać na zmniejszeniu zaangażowania danego zasobu w zadanie:\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/odciążanie ręczne.png\" alt=\"Odciążanie ręczne\" width=500px>\n",
+    "<figcaption> Zmniejszenie zaangażowania zasobu w zadanie</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "Automatyczne bilansowanie zasobu wykonywane jest przez MS-Porject na żądanie użytkownika.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/automatyczne bilansowanie zasobów.png\" alt=\"automatyczne bilansowanie zasobów\" width=500px>\n",
+    "<figcaption>Automatyczne bilansowanie zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "Efekt bilansowania może spowodować przesunięcie pracy w czasie, a co za tym idzie, opóźnienie realizacji projektu:\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/bilansowanie automatyczne 1.png\" alt=\"obciążenie zasobu przez bilansowaniem\" width=400px>\n",
+    "<figcaption>Obciążenie zasobu przez bilansowaniem</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/bilansowanie automatyczne 2.png\" alt=\"obciążenie zasobu po bilansowaniu\" width=400px>\n",
+    "<figcaption>Obciążenie zasobu po bilansowaniu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 14. Analiza ścieżki krytycznej\n",
+    "\n",
+    "Zadania leżące na ścieżce krytycznej nazywne są **zadaniami krytycznymi**.\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/zadania krytyczne.png\" alt=\"ścieżka krytyczne\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Ścieżka krytyczna - przykład</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "W wyniku analizy ścieżki krytycznej można przykładowo:\n",
+    " * zmienić zależności między zadaniami na ścieżce krytycznej (może to przyspieszyć realizację planu)\n",
+    " * zwiększyć zapasy czasu dla zadań krytycznych (zwiększając bezpieczeństwo kosztem czasu)"
+   ]
+  },
+  {
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 15. Generowanie raportów\n",
+    "MS-Project umożliwia generowanie różnego typu raportów. Umożliwiają one m.in:\n",
+    " * obliczenie kosztów projektu,\n",
+    " * wyznaczenie, jaki procent planu jest wykonany,\n",
+    " * obliczenie zaangażowania poszczególnych osób w projekt,\n",
+    " \n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport całościowy.png\" alt=\"raport całościowy\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu całościowego</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport zasobów.png\" alt=\"raport zasobów\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu zasobów</figcaption>\n",
+    "</figure>\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/raport kosztów.png\" alt=\"raport kosztów\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Przykład raportu kosztów</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "### 16. Poprawianie harmonogramu (czyli co robić, gdy harmonogram się „nie spina”)\n",
+    "\n",
+    "Następujące działania mogą pomóc w poprawieniu harmonogramu\n",
+    "\n",
+    "<br> </br>\n",
+    "<figure>    \n",
+    "<img src=\"obrazy/modyfikacja planu.png\" alt=\"modyfikacja planu\" width=600px>\n",
+    "<figcaption>Metody poprawiania harmonogramu</figcaption>\n",
+    "</figure>"
+   ]
+  },
+  {
+   "attachments": {},
+   "cell_type": "markdown",
+   "metadata": {},
+   "source": [
+    "# Wnioski\n",
+    " * Zarządzanie projektem jest procesem zindywidualizowanym\n",
+    " * Gdyby tak nie było, to MS Project składałby się tylko z jednego przycisku "
    ]
   }
  ],