This commit is contained in:
Filip Gralinski 2024-02-27 21:20:36 +01:00
parent 21fa178802
commit 7ff8deed2c
25 changed files with 2044 additions and 25 deletions

3
.gitignore vendored
View File

@ -174,3 +174,6 @@ cython_debug/
# option (not recommended) you can uncomment the following to ignore the entire idea folder.
#.idea/
*~
*.log
*.aux

View File

@ -1,11 +1,11 @@
# Modelowanie języka 2023
# Modelowanie języka 2024
Tutaj znajdują się informacje dotyczące wykładu i ćwiczeń z
„Modelowania języka”, zajęć prowadzonych przez prof. UAM dr. hab.
Filip Gralińskiego.
Filip Gralińskiego i dr. Pawła Skórzewskiego.
**Uwaga** Informacje podane w plikach w podkatalogach `wyk/` i `cw/`
nie muszą być aktualne (są to materiały przeniesione z poprzedniego
nie muszą być aktualne (częściowo są to materiały przeniesione z poprzedniego
roku). W szczególności proszę nie wykonywać żadnych zadań z materiałów
ćwiczeniowych, chyba że wyraźnie wskazano je tutaj lub pojawiły się
jako zadanie na platformie Teams.
@ -21,28 +21,7 @@ na trzy, mniej więcej równe objętością, działy:
## Zasady zaliczenia wykładu
Wykład kończy się egzaminem. Z egzaminu można uzyskać zwolnienie pod
następującymi warunkami:
* ocena co najmniej dobry plus z ćwiczeń,
* uzyskanie co najmniej 20 punktów wykładowych.
Punkt wykładowy można zdobyć za różnego rodzaju aktywności związane z wykładem:
* zgłoszenie (jakiegokolwiek: merytorycznego, językowego,
technicznego) błędu w materiałach do wykładu (punkt otrzymuje
pierwszy zgłaszający),
* zadanie sensownego pytania na wykładzie,
* odpowiedź na pytanie na wykładzie,
* udział w dyskusji po wykładzie na platformie Teams (zadanie pytania
lub odpowiedź na pytanie innego studenta).
Punkt wykładowy jest zaliczony tylko pod warunkiem obecności na danym wykładzie.
Dodatkowo przy liczeniu sumy punktów wykładowych obowiązują następujące ograniczenia:
* liczymy maksymalnie 3 punkty na wykład,
* z każdego działu liczymy maksymalnie 8 punktów.
Wykład kończy się egzaminem.
## Zasady zaliczenia ćwiczeń

773
wyk/01_Jezyk.ipynb Normal file
View File

@ -0,0 +1,773 @@
{
"cells": [
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![Logo 1](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech1.jpg)\n",
"<div class=\"alert alert-block alert-info\">\n",
"<h1> Modelowanie języka </h1>\n",
"<h2> 1. <i>Język i jego zapis</i> [wykład]</h2> \n",
"<h3> Filip Graliński (2022)</h3>\n",
"</div>\n",
"\n",
"![Logo 2](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech2.jpg)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"## Język — różne perspektywy\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Słowo wstępne\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"W matematyce istnieją dwa spojrzenia na rzeczywistość: ciągłe i dyskretne.\n",
"\n",
"Otaczająca nas rzeczywistość fizyczna jest z natury ciągła\n",
"(przynajmniej jeśli nie operujemy w mikroskali), lecz język\n",
"jest dyskretnym wyłomem w ciągłej rzeczywistości.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Lingwistyka matematyczna\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Przypomnijmy sobie definicję języka przyjętą w lingwistyce\n",
"matematycznej, w kontekście, na przykład, teorii automatów.\n",
"\n",
"****Alfabetem**** nazywamy skończony zbiór symboli.\n",
"\n",
"****Łańcuchem**** (****napisem****) nad alfabetem $\\Sigma$ nazywamy dowolny, skończony,\n",
"ciąg złożony z symboli z $\\Sigma$.\n",
"\n",
"****Językiem**** nazywamy dowolny, skończony bądź nieskończony, zbiór łańcuchów.\n",
"\n",
"W tym formalnym ujęciu językami są na przykład następujące zbiory:\n",
"\n",
"- $\\{\\mathit{poniedziałek},\\mathit{wtorek},\\mathit{środa},\\mathit{czwartek},\\mathit{piątek},\\mathit{sobota},\\mathit{niedziela}\\}$\n",
"- $\\{\\mathit{ab},\\mathit{abb},\\mathit{abbb},\\mathit{abbbb},\\ldots\\}$\n",
"\n",
"To podejście, z jednej strony oczywiście nie do końca się pokrywa się z potocznym\n",
"rozumieniem słowa *język*, z drugiej kojarzy nam się z takimi\n",
"narzędziami informatyki jak wyrażenia regularne, automaty skończenie\n",
"stanowe czy gramatyki języków programowania.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "code",
"execution_count": 1,
"metadata": {},
"outputs": [
{
"name": "stdout",
"output_type": "stream",
"text": [
"abbb"
]
}
],
"source": [
"import regex as re\n",
"rx = re.compile(r'ab+')\n",
"\n",
"rx.search('żabbba').group(0)"
]
},
{
"cell_type": "code",
"execution_count": 1,
"metadata": {},
"outputs": [
{
"name": "stdout",
"output_type": "stream",
"text": [
"abbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb"
]
}
],
"source": [
"import rstr\n",
"\n",
"rstr.xeger(r'ab+')"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Ujęcie probabilistyczne\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Na tym wykładzie przyjmiemy inną perspektywą, częściowo ciągłą, opartą\n",
"na probabilistyce. Język będziemy definiować poprzez ****rozkład\n",
"prawdopodobieństwa****: sensownym wypowiedziom czy tekstom będziemy\n",
"przypisywać stosunkowe wysokie prawdopodobieństwo, „ułomnym” tekstom — niższe (być może zerowe).\n",
"\n",
"Na ogół nie mamy jednak do czynienia z językiem jako takim tylko z\n",
"jego przybliżeniami, ****modelami**** (model może być lepszy lub gorszy,\n",
"ale przynajmniej powinien być użyteczny…). Formalnie $M$ nazywamy\n",
"modelem języka (nad skończonym alfabetem $\\Sigma$), jeśli określa dyskretny rozkład prawdopodobieństwa $P_M$:\n",
"\n",
"$$P_M \\colon \\Sigma^{*} \\rightarrow [0,1].$$\n",
"\n",
"Rzecz jasna, skoro mamy do czynienia z rozkładem prawdopodobieństwa, to:\n",
"\n",
"$$\\sum_{\\alpha \\in \\Sigma^{*}} P_M(\\alpha) = 1.$$\n",
"\n",
"Jeśli $M$ ma być modelem języka polskiego, oczekiwalibyśmy, że dla\n",
"napisów:\n",
"\n",
"- $z_1$ — *W tym stanie rzeczy pan Ignacy coraz częściej myślał o Wokulskim.*\n",
"- $z_2$ — *Po wypełniony zbiornik pełny i należne kwotę, usłyszała w attendant*\n",
"- $z_3$ — *xxxxyźźźźźit backspace hoooooooooop x y z*\n",
"\n",
"zachodzić będzie:\n",
"\n",
"$$ P_M(z_1) > P_M(z_2) > P_M(z_3). $$\n",
"\n",
"****Pytanie**** Jakiej konkretnie wartości prawdopodobieństwa\n",
"spodziewalibyśmy się dla zdania *Dzisiaj rano kupiłem w piekarni sześć bułek*\n",
"dla sensownego modelu języka polskiego?\n",
"\n",
"Moglibyśmy sprowadzić tę definicję języka do tej „dyskretnej”, tzn.\n",
"moglibyśmy przyjąć, że łańcuch $\\alpha$ należy do języka wyznaczonego\n",
"przez model $M$, jeśli $P_M(\\alpha) > 0$.\n",
"\n",
"****Pytanie**** Czy moglibyśmy w ten sposób opisać język nieskończony? Czy może istnieć\n",
"dyskretny rozkład prawdopodobieństwa dla nieskończonego zbioru?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Co jest symbolem?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Model języka daje rozkład prawdopodobieństwa nad zbiorem łańcuchów\n",
"opartym na skończonym alfabecie, tj. zbiorze symboli. W praktyce\n",
"alfabet nie musi być zgodny z potocznym czy językoznawczym rozumieniem\n",
"tego słowa. To znaczy alfabet może być zbiorem znaków (liter), ale\n",
"modelować język możemy też przyjmując inny typ symboli: sylaby,\n",
"morfemy (cząstki wyrazów) czy po prostu całe wyrazy.\n",
"\n",
"Powinniśmy przy tym pamiętać, że, koniec końców, w pamięci komputera\n",
"wszelkiego rodzaju łańcuchy są zapisywane jako ciągi zer i jedynek — bitów.\n",
"Omówmy pokrótce techniczną stronę modelowania języka.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"## Kodowanie znaków\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Cóż może być prostszego od pliku tekstowego?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
" Ala ma kota.\n",
"\n",
"Komputer nic nie wie o literach.\n",
"\n",
"… w rzeczywistości operuje tylko na liczbach …\n",
"\n",
"… czy raczej na zerach i jedynkach …\n",
"\n",
"… a tak naprawdę na ciągłym sygnale elektrycznym …\n",
"\n",
"![img](./01_Jezyk/digitalsignal.jpg)\n",
"\n",
"… zera i jedynki są w naszej głowie …\n",
"\n",
"… co jest dziwne, *naprawdę* dziwne …\n",
"\n",
"… ale nikt normalny się tym nie przejmuje.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Jak zakodować literę?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Zakodowanie pikseli składających się na kształtu (****glyfu****) litery A\n",
"*oczywiście* nie jest dobrym pomysłem.\n",
"\n",
"![img](./01_Jezyk/raster.png)\n",
"\n",
"Nie, potrzebujemy *arbitralnego* kodowania dla wszystkich możliwych\n",
"kształtów litery A (*w naszych głowach*): A, $\\mathcal{A}$,\n",
"$\\mathbb{A}$, $\\mathfrak{A}$ powinny otrzymać ten sam kod, powiedzmy 65\n",
"(binarnie: 1000001).\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### ASCII\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"ASCII to 7-bitowy (****nie**** 8-bitowy!) system kodowania znaków.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "code",
"execution_count": 1,
"metadata": {},
"outputs": [
{
"name": "stdout",
"output_type": "stream",
"text": [
"40: (\n",
"41: )\n",
"42: *\n",
"43: +\n",
"44: ,\n",
"45: -\n",
"46: .\n",
"47: /\n",
"48: 0\n",
"49: 1\n",
"50: 2\n",
"51: 3\n",
"52: 4\n",
"53: 5\n",
"54: 6\n",
"55: 7\n",
"56: 8\n",
"57: 9\n",
"58: :\n",
"59: ;\n",
"60: <\n",
"61: =\n",
"62: >\n",
"63: ?\n",
"64: @\n",
"65: A\n",
"66: B\n",
"67: C\n",
"68: D\n",
"69: E\n",
"70: F\n",
"71: G\n",
"72: H\n",
"73: I\n",
"74: J\n",
"75: K\n",
"76: L\n",
"77: M\n",
"78: N\n",
"79: O\n",
"80: P\n",
"81: Q\n",
"82: R\n",
"83: S\n",
"84: T\n",
"85: U\n",
"86: V\n",
"87: W\n",
"88: X\n",
"89: Y\n",
"90: Z\n",
"91: [\n",
"92: \\\n",
"93: ]\n",
"94: ^\n",
"95: _\n",
"96: `\n",
"97: a\n",
"98: b\n",
"99: c\n",
"100: d\n",
"101: e\n",
"102: f\n",
"103: g\n",
"104: h\n",
"105: i\n",
"106: j\n",
"107: k\n",
"108: l\n",
"109: m\n",
"110: n\n",
"111: o\n",
"112: p\n",
"113: q\n",
"114: r\n",
"115: s\n",
"116: t\n",
"117: u\n",
"118: v\n",
"119: w\n",
"120: x\n",
"121: y\n",
"122: z\n",
"123: {\n",
"124: |\n",
"125: }\n",
"126: ~\n",
"127: \n"
]
}
],
"source": [
"for code in range(40, 128):\n",
" print(f'{code}: {chr(code)}')"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Jak zejść na poziom bitów?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Linux — wiersz poleceń\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Linux command line:\n",
"\n",
" $ echo 'Ala ma kota' > file.txt\n",
" $ hexdump -C file.txt\n",
" 00000000 41 6c 61 20 6d 61 20 6b 6f 74 61 0a |Ala ma kota.|\n",
" 0000000c\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Edytor tekstu (Emacs)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![img](./01_Jezyk/hexl-mode.png)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Uwaga!\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"- kiedy dzieje się coś dziwnego, sprawdź, co tak *naprawdę* jest w pliku\n",
"- ASCII jest 7-bitowym kodowaniem (128 znaków)\n",
" - choć zazwyczaj uzupełnionym (ang. *padded*) do 8 bitów\n",
" - nie mów plik *plik ASCII*, kiedy masz na myśli *prosty/czysty plik tekstowy* (ang. *plain text file*)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Higiena plików tekstowych\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Piekło końca wiersza\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![img](./01_Jezyk/dante.jpg)\n",
"\n",
"Więcej na [https://re-research.pl/pl/post/2017-01-28-00042-anatomia-pliku-tekstowego-2.html](https://re-research.pl/pl/post/2017-01-28-00042-anatomia-pliku-tekstowego-2.html)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Dobre rady\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"- żadnych niepotrzebnych spacji na końcu wiersza\n",
"\n",
"- żadnych niepotrzebnych pustych wierszy na końcu pliku\n",
"\n",
"- … ale ostatni wiersz powinien zakończyć się znakiem końca wiersza\n",
"\n",
"- nie używać znaków tabulacji (zamiast tego 4 spacje)\n",
" - wyjątek: pliki TSV\n",
" - wyjątek: pliki Makefile\n",
"\n",
"- uwaga na niestandardowe spacje i dziwne znaki o zerowej długości\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Unikod\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"ASCII obejmuje 128 znaków: litery alfabetu łacińskiego (właściwie angielskiego),\n",
"cyfry, znaki interpunkcyjne, znaki specjalne itd.\n",
"\n",
"Co z pozostałymi znakami? Polskimi ogonkami, czeskimi haczykami,\n",
"francuskimi akcentami, cyrylicą, koreańskim alfabetem, chińskimi\n",
"znakami, rongorongo?\n",
"\n",
"워싱턴, 부산, 삼성\n",
"\n",
"Rozwiązaniem jest Unikod (ang. *Unicode*) system, który przypisuje\n",
"znakom używanym przez ludzkość liczby (kody, ang. *code points*).\n",
"\n",
"| Znak|Kod ASCII|Kod Unikodowy|\n",
"|---|---|---|\n",
"| 9|57|57|\n",
"| a|97|97|\n",
"| ą|-|261|\n",
"| ł|-|322|\n",
"| $\\aleph$|-|1488|\n",
"| ặ|-|7861|\n",
"| ☣|-|9763|\n",
"| 😇|-|128519|\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### UTF-8\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Kody znaków są pojęciem abstrakcyjnym. Potrzebujemy konkretnego ****kodowania****\n",
"by zamienić kody w sekwencję bajtów. Najpopularniejszym kodowaniem jest UTF-8.\n",
"\n",
"W kodowaniu UTF-8 znaki zapisywane za pomocą 1, 2, 3, 4, 5 lub 6 bajtów\n",
"(w praktyce — raczej to 4 bajtów).\n",
"\n",
"| Znak|Kod Unikodowy|Szesnastkowo|UTF-8 (binarnie)|\n",
"|---|---|---|---|\n",
"| 9|57|U+0049|01001001|\n",
"| a|97|U+0061|01100001|\n",
"| ą|261|U+0105|11000100:10000101|\n",
"| ł|322|U+0142|11000101:10000010|\n",
"| $\\aleph$|1488|U+05D0|11010111:10010000|\n",
"| ặ|7861|U+1EB7|11100001:10111010:10110111|\n",
"| ☣|9763|U+2623|11100010:10011000:10100011|\n",
"| 😇|128519|U+1f607|11110000:10011111:10011000:10000111|\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### UTF-8 — ogólny schemat zamiany kodu na bajty\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"- 0x00 do 0x7F 0xxxxxxx,\n",
"- 0x80 do 0x7FF 110xxxxx 10xxxxxx\n",
"- 0x800 do 0xFFFF — 1110xxxx 10xxxxxx 10xxxxxx\n",
"- 0x10000 do 0x1FFFFF 11110xxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx\n",
"- 0x200000 do 0x3FFFFFF 111110xx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx\n",
"- 0x4000000 do 0x7FFFFFFF 1111110x 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx\n",
"\n",
"Symbol x oznacza znaczący bit.\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### *Źdźbło* to ile bajtów w UTF-8?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Jeśli wczytać jako wiersz w języku C, 11 bajtów!\n",
"\n",
"![img](./01_Jezyk/zdzblo.png)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Dlaczego UTF-8 jest doskonałym systemem kodowania?\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"- wstecznie kompatybilny z ASCII\n",
" - plik ASCII jest poprawnym plikiem UTF-8\n",
"- nie zajmuje dużo miejsca\n",
" - chyba że w tekście jest dużo „dziwnych” znaków\n",
"- proste grepowanie działa\n",
" - `grep UAM text-in-utf8.txt` zadziała\n",
" - ale nawet nie próbuj: `grep SRPOL text-in-utf16.txt`\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Porady\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"- zawsze używaj UTF-8\n",
" - bądź asertywny! jeśli w pracy każą używać czegoś innego — rezygnuj z pracy\n",
" - **NIE** używaj innych unikodowych kodowań: UTF-16, UTF-32, UCS-2\n",
" - **NIE** używaj nieunikodowych systemów kodowania\n",
" - ISO-8859-2, Windows-1250, Mazovia, IEA Świerk, …\n",
"- uwaga na pułapki UTF-8\n",
" - ustalenie długości napisu w znakach wymaga przejścia znak po znaku\n",
" - jeśli napis w kodowaniu UTF-8 zajmuje 9 bajtów, ile to znaków?\n",
" 3, 4, 5, 6, 7, 8 lub 9!\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### **NIE** używaj sekwencji BOM\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![img](./01_Jezyk/evil-bom.png)\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"### Unikod/UTF-8 a języki programowania\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Pamiętaj, żeby być konsekwentnym!\n",
"\n",
"- kodowanie kodu źródłowego (literały!)\n",
" - czasami podawane na początku pliku\n",
" - … albo brane z ustawień *locale*\n",
" - … albo — domyślnie — UTF-8 (w nowszych językach programowania)\n",
"- kodowanie standardowego wejścia/wyjścia i plików\n",
"- jak sekwencje bajtów są interpretowane w czasie działania programu?\n",
" - *Źdźbło* jest łańcuchem złożonym z 6 czy 9 elementów??\n",
" - 9 bajtów\n",
" - 6 kodów\n",
" - `\"Źdźbło\"[1]` …\n",
" - `d`\n",
" - … albo śmieci\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Python 2\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "code",
"execution_count": 1,
"metadata": {},
"outputs": [],
"source": [
"#!/usr/bin/python2\n",
"# -*- coding: utf-8 -*-\n",
"import sys\n",
"for line in sys.stdin:\n",
" line = line.decode('utf-8').rstrip()\n",
" if \"źdźbło\".decode('utf-8') in line:\n",
" print len(line), ' ', line"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"#### Python3\n",
"\n"
]
},
{
"cell_type": "code",
"execution_count": 1,
"metadata": {},
"outputs": [],
"source": [
"#!/usr/bin/python3\n",
"import sys\n",
"for line in sys.stdin:\n",
" line = line.strip()\n",
" if \"źdźbło\" in line:\n",
" print(len(line), ' ', line)"
]
},
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"Uwaga: zakładając, że zmienna środowiskowa `LANG` jest ustawiona na UTF-8.\n",
"\n"
]
}
],
"metadata": {
"kernelspec": {
"display_name": "Python 3 (ipykernel)",
"language": "python",
"name": "python3"
},
"language_info": {
"codemirror_mode": {
"name": "ipython",
"version": 3
},
"file_extension": ".py",
"mimetype": "text/x-python",
"name": "python",
"nbconvert_exporter": "python",
"pygments_lexer": "ipython3",
"version": "3.10.9"
},
"org": null
},
"nbformat": 4,
"nbformat_minor": 1
}

BIN
wyk/01_Jezyk.org Normal file

Binary file not shown.

BIN
wyk/01_Jezyk/dante.jpg Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 50 KiB

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 78 KiB

BIN
wyk/01_Jezyk/evil-bom.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 28 KiB

BIN
wyk/01_Jezyk/hexl-mode.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 31 KiB

BIN
wyk/01_Jezyk/raster.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 301 B

BIN
wyk/01_Jezyk/zdzblo.pdf Normal file

Binary file not shown.

BIN
wyk/01_Jezyk/zdzblo.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 43 KiB

320
wyk/01_Jezyk/zdzblo.svg Normal file
View File

@ -0,0 +1,320 @@
<?xml version="1.0" standalone="no"?>
<!DOCTYPE svg PUBLIC "-//W3C//DTD SVG 20010904//EN"
"http://www.w3.org/TR/2001/REC-SVG-20010904/DTD/svg10.dtd">
<svg version="1.0" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"
width="298.000000pt" height="420.000000pt" viewBox="0 0 298.000000 420.000000"
preserveAspectRatio="xMidYMid meet">
<metadata>
Created by potrace 1.16, written by Peter Selinger 2001-2019
</metadata>
<g transform="translate(0.000000,420.000000) scale(0.100000,-0.100000)"
fill="#000000" stroke="none">
<path d="M1420 3723 c0 -5 4 -14 9 -22 7 -11 11 -9 20 8 10 18 9 21 -9 21 -11
0 -20 -3 -20 -7z"/>
<path d="M1517 3723 c-13 -12 -7 -33 8 -33 8 0 15 9 15 20 0 20 -11 26 -23 13z"/>
<path d="M1590 3710 c0 -11 7 -20 15 -20 8 0 15 9 15 20 0 11 -7 20 -15 20 -8
0 -15 -9 -15 -20z"/>
<path d="M1692 3718 c-16 -16 -15 -28 3 -28 8 0 15 9 15 20 0 23 -2 24 -18 8z"/>
<path d="M1779 3728 c-7 -24 -5 -38 7 -38 8 0 14 9 14 20 0 11 -4 20 -10 20
-5 0 -10 -1 -11 -2z"/>
<path d="M1864 3718 c-5 -7 -3 -8 7 -3 12 8 12 6 0 -8 -12 -15 -11 -17 3 -17
9 0 16 8 16 20 0 22 -15 27 -26 8z"/>
<path d="M1949 3728 c-7 -24 -5 -38 6 -38 8 0 11 7 8 20 -5 17 -11 26 -14 18z"/>
<path d="M2037 3723 c-13 -12 -7 -33 8 -33 8 0 15 9 15 20 0 20 -11 26 -23 13z"/>
<path d="M1290 3651 c-5 -11 -10 -46 -10 -78 0 -33 -5 -64 -12 -71 -8 -8 -8
-15 0 -25 15 -18 18 -197 4 -223 -7 -14 -7 -25 0 -39 15 -25 12 -214 -3 -231
-9 -10 -9 -18 0 -27 14 -18 17 -197 3 -223 -7 -14 -7 -25 0 -38 14 -25 11
-205 -3 -223 -9 -9 -9 -17 0 -26 14 -18 17 -197 3 -223 -7 -13 -7 -25 0 -37 8
-15 8 -51 -2 -152 0 -5 3 -28 8 -50 4 -22 4 -58 0 -80 -10 -49 -10 -51 -1 -99
5 -22 15 -42 23 -44 13 -4 13 -3 2 11 -16 19 -18 143 -3 161 7 9 7 16 0 23
-15 15 -13 144 3 155 10 6 10 10 1 16 -11 7 -16 45 -14 115 1 30 5 37 21 37
19 0 20 1 5 24 -13 19 -16 53 -16 155 0 72 5 139 10 150 14 26 14 31 -3 31
-15 0 -23 50 -18 113 3 29 7 37 23 37 18 0 18 1 4 24 -20 30 -23 272 -5 307 9
16 8 23 -4 32 -14 12 -19 44 -17 120 1 30 5 37 21 37 19 0 20 1 5 24 -13 19
-16 53 -16 155 0 72 5 139 10 150 14 24 14 31 1 31 -5 0 -14 -9 -20 -19z"/>
<path d="M1387 3663 c-4 -3 -7 -431 -7 -950 l0 -943 360 0 360 0 0 950 0 950
-353 0 c-195 0 -357 -3 -360 -7z m83 -88 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0
35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0
-75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40 0 0 -75z m80 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0
75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90
0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0
75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40 0 0 -75z
m-620 -175 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0
-35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40
0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80
-35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80
35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0
l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0 -80 -35 0 -35 0
0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0
-80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0
-35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35
0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80
-35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80
40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z
m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40
0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0
-80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0
-35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35
0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0
-80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0
80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80
0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0
80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z
m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40
0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m-620 -175 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0
35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0
-75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40 0 0 -75z m80 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0
75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90
0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0
75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40 0 0 -75z
m-620 -170 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0
-35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40
0 0 -75z m80 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75
-35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75
35 0 35 0 0 -75z m90 0 l0 -75 -35 0 -35 0 0 75 0 75 35 0 35 0 0 -75z m90 0
l0 -75 -40 0 -40 0 0 75 0 75 40 0 40 0 0 -75z m-620 -175 l0 -80 -35 0 -35 0
0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0
-80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0
-35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35
0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80
-35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80
40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z
m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40
0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0
-80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0
-35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35
0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0
-80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0
80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80
0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0
80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z
m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40
0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m-620 -170 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0
35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0
-80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z m80 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0
80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90
0 l0 -80 -35 0 -35 0 0 80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -35 0 -35 0 0
80 0 80 35 0 35 0 0 -80z m90 0 l0 -80 -40 0 -40 0 0 80 0 80 40 0 40 0 0 -80z"/>
<path d="M1424 3575 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1514 3575 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1597 3604 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 3604 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 3604 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1864 3575 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1947 3604 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2034 3575 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1424 3405 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1507 3434 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1604 3405 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1684 3405 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1774 3405 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1857 3434 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1947 3434 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2034 3405 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1417 3264 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1514 3235 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1604 3235 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1677 3264 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 3264 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1864 3235 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1947 3264 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2027 3264 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1424 3065 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1514 3065 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1597 3094 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 3094 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 3094 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1864 3065 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1947 3094 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2034 3065 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1424 2895 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1507 2924 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1604 2895 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1684 2895 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1774 2895 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1857 2924 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1954 2895 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M2027 2924 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1417 2744 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1514 2715 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1604 2715 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1677 2744 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 2744 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1857 2744 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1954 2715 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M2027 2744 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1424 2545 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1514 2545 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1597 2574 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 2574 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 2574 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1864 2545 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1947 2574 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2034 2545 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1424 2375 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1507 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1597 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1857 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1954 2375 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M2027 2404 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1417 2234 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1514 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1604 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1677 2234 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1774 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1864 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1954 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M2034 2205 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1417 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1507 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1597 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1774 2035 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1857 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1954 2035 c1 -28 5 -35 21 -34 11 0 14 3 8 6 -7 2 -13 18 -13 34 0
16 -4 29 -8 29 -5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M2027 2064 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1417 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1507 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1597 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1677 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1767 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1857 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1947 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M2027 1894 c-12 -13 -8 -62 6 -67 23 -9 39 9 35 39 -3 27 -26 43 -41
28z m20 -51 c-3 -10 -5 -2 -5 17 0 19 2 27 5 18 2 -10 2 -26 0 -35z"/>
<path d="M1188 3536 c-10 -7 -18 -19 -18 -26 0 -10 3 -10 15 0 20 16 19 6 -1
-25 -16 -25 -16 -25 15 -25 23 0 31 4 30 18 0 10 -3 12 -6 5 -2 -7 -9 -13 -14
-13 -5 0 -3 14 6 30 10 19 11 30 5 30 -6 0 -8 5 -5 10 9 14 -7 12 -27 -4z"/>
<path d="M1188 3261 c-28 -28 -23 -51 10 -51 26 0 28 2 24 35 -5 39 -9 41 -34
16z m9 -33 c-3 -8 -6 -5 -6 6 -1 11 2 17 5 13 3 -3 4 -12 1 -19z"/>
<path d="M1192 3007 c-16 -19 -10 -57 9 -57 11 0 16 10 17 35 1 36 -8 44 -26
22z"/>
<path d="M1178 2725 c3 -26 9 -35 23 -35 30 0 33 21 6 46 -15 13 -28 24 -30
24 -1 0 -1 -16 1 -35z m32 -15 c0 -5 -4 -10 -10 -10 -5 0 -10 5 -10 10 0 6 5
10 10 10 6 0 10 -4 10 -10z"/>
<path d="M1195 2475 c0 -19 4 -35 10 -35 6 0 10 12 9 28 -2 38 -3 42 -11 42
-5 0 -8 -16 -8 -35z"/>
<path d="M1187 2224 c-4 -4 -7 -16 -7 -26 0 -13 7 -18 26 -18 21 0 25 4 22 22
-3 23 -27 35 -41 22z m20 -26 c-3 -8 -6 -5 -6 6 -1 11 2 17 5 13 3 -3 4 -12 1
-19z"/>
<path d="M612 2074 c4 -3 2 -19 -2 -35 -9 -29 -9 -29 36 -29 28 0 44 4 44 13
0 9 3 8 9 -2 7 -11 11 -10 21 5 10 16 11 16 6 2 -3 -12 0 -18 9 -18 21 0 12
44 -10 48 -10 2 -21 -2 -26 -10 -7 -11 -9 -11 -9 1 0 8 -7 11 -20 8 -11 -3
-27 1 -34 9 -8 8 -18 14 -22 14 -4 0 -5 -3 -2 -6z m59 -47 c-10 -9 -11 -8 -5
6 3 10 9 15 12 12 3 -3 0 -11 -7 -18z"/>
<path d="M763 2057 c-6 -13 -8 -28 -5 -34 9 -13 112 -17 112 -4 0 6 -8 8 -17
5 -17 -5 -17 -5 0 9 25 20 21 25 -18 25 -22 0 -39 -6 -46 -16 -8 -14 -9 -12
-6 11 5 33 -6 35 -20 4z"/>
<path d="M985 2059 c-6 -17 -9 -19 -16 -8 -6 10 -9 7 -10 -11 l-1 -25 -8 25
c-4 14 -9 18 -9 10 -1 -13 -2 -13 -11 0 -9 13 -11 13 -19 1 -5 -8 -7 -20 -4
-28 7 -17 63 -17 63 0 0 8 3 8 8 2 13 -20 74 -17 94 4 25 28 23 31 -17 31 -21
0 -38 -6 -45 -17 -10 -15 -11 -14 -7 10 5 32 -9 36 -18 6z"/>
<path d="M1099 2038 c-14 -27 -13 -28 62 -27 58 1 69 3 65 16 -3 8 -6 18 -6
22 0 5 -25 8 -56 7 -41 -1 -58 -5 -65 -18z m51 -2 c0 -3 -4 -8 -10 -11 -5 -3
-10 -1 -10 4 0 6 5 11 10 11 6 0 10 -2 10 -4z"/>
<path d="M642 1894 c4 -3 2 -19 -2 -35 -8 -26 -6 -29 15 -29 18 0 23 5 22 23
-1 22 -19 47 -33 47 -4 0 -5 -3 -2 -6z"/>
<path d="M797 1886 c-3 -9 -15 -12 -31 -9 -18 4 -26 1 -26 -8 0 -12 -2 -12 -9
0 -12 19 -41 6 -41 -19 0 -13 7 -20 20 -20 11 0 20 6 20 13 0 9 3 8 9 -2 7
-11 11 -10 21 5 9 14 10 15 6 2 -4 -14 5 -16 65 -17 38 0 69 4 69 9 0 5 -8 7
-17 4 -17 -5 -17 -5 0 9 25 20 21 25 -18 25 -22 0 -39 -6 -46 -16 -8 -14 -9
-12 -6 11 4 28 -7 37 -16 13z m-86 -39 c-10 -9 -11 -8 -5 6 3 10 9 15 12 12 3
-3 0 -11 -7 -18z"/>
<path d="M1102 1878 c-6 -13 -11 -17 -11 -10 -1 6 -10 12 -21 12 -11 0 -20 -6
-20 -12 0 -9 -3 -9 -8 -2 -4 5 -26 11 -49 11 -42 2 -59 -12 -43 -37 6 -9 10
-8 20 6 10 16 11 16 6 2 -4 -15 1 -18 35 -18 24 0 38 -4 34 -10 -3 -5 1 -10
10 -10 9 0 13 5 10 10 -3 6 0 10 9 10 8 0 17 6 19 13 4 10 6 10 6 0 1 -7 14
-13 30 -13 16 0 32 6 34 13 4 10 6 10 6 0 1 -7 13 -13 27 -13 20 0 25 4 20 16
-3 9 -6 21 -7 27 0 7 -4 3 -9 -8 -7 -16 -9 -17 -9 -3 -1 21 -47 20 -62 -2 -8
-12 -10 -9 -6 13 5 33 -6 35 -21 5z"/>
</g>
</svg>

After

Width:  |  Height:  |  Size: 21 KiB

39
wyk/01_Jezyk/zdzblo.tex Normal file
View File

@ -0,0 +1,39 @@
\documentclass{article}
\usepackage[a6paper]{geometry}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{bytefield}
\thispagestyle{empty}
\begin{document}
\begin{bytefield}{8}
\bitheader[endianness=big]{0-7} \\
\begin{leftwordgroup}{Ź}
\bitboxes{1}{11000101} \\
\bitboxes{1}{10111001}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{d}
\bitboxes{1}{01100100}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{ź}
\bitboxes{1}{11000101} \\
\bitboxes{1}{10111010}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{b}
\bitboxes{1}{01100010}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{ł}
\bitboxes{1}{11000101} \\
\bitboxes{1}{10000010}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{o}
\bitboxes{1}{01101111}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{\textit{koniec wiersza}}
\bitboxes{1}{00001010}
\end{leftwordgroup} \\
\begin{leftwordgroup}{\textit{koniec napisu}}
\bitboxes{1}{00000000}
\end{leftwordgroup}
\end{bytefield}
\end{document}

533
wyk/02_Jezyki.ipynb Normal file

File diff suppressed because one or more lines are too long

270
wyk/02_Jezyki.org Normal file
View File

@ -0,0 +1,270 @@
* Języki i ich prawa statystyczne
Jakim rozkładom statystycznym podlegają języki?
** Język naturalny albo „Pan Tadeusz” w liczbach
Przygotujmy najpierw „infrastrukturę” do /segmentacji/ tekstu na różnego rodzaju jednostki.
Używać będziemy generatorów.
*Pytanie* Dlaczego generatory zamiast list?
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :exports both :results raw drawer
import requests
url = 'https://wolnelektury.pl/media/book/txt/pan-tadeusz.txt'
pan_tadeusz = requests.get(url).content.decode('utf-8')
pan_tadeusz[100:150]
#+END_SRC
#+RESULTS:
:results:
Księga pierwsza
Gospodarstwo
Powrót pani
:end:
*** Znaki
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :exports both :results raw drawer
from itertools import islice
def get_characters(t):
yield from t
list(islice(get_characters(pan_tadeusz), 100, 150))
#+END_SRC
#+RESULTS:
:results:
['K', 's', 'i', 'ę', 'g', 'a', ' ', 'p', 'i', 'e', 'r', 'w', 's', 'z', 'a', '\r', '\n', '\r', '\n', '\r', '\n', '\r', '\n', 'G', 'o', 's', 'p', 'o', 'd', 'a', 'r', 's', 't', 'w', 'o', '\r', '\n', '\r', '\n', 'P', 'o', 'w', 'r', 'ó', 't', ' ', 'p', 'a', 'n', 'i']
:end:
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :exports both :results raw drawer
from collections import Counter
c = Counter(get_characters(pan_tadeusz))
c
#+END_SRC
#+RESULTS:
:results:
Counter({' ': 63444, 'a': 30979, 'i': 29353, 'e': 25343, 'o': 23050, 'z': 22741, 'n': 15505, 'r': 15328, 's': 15255, 'w': 14625, 'c': 14153, 'y': 13732, 'k': 12362, 'd': 11465, '\r': 10851, '\n': 10851, 't': 10757, 'm': 10269, 'ł': 10059, ',': 9130, 'p': 8031, 'u': 7699, 'l': 6677, 'j': 6586, 'b': 5753, 'ę': 5534, 'ą': 4794, 'g': 4775, 'h': 3915, 'ż': 3334, 'ó': 3097, 'ś': 2524, '.': 2380, 'ć': 1956, ';': 1445, 'P': 1265, 'W': 1258, ':': 1152, '!': 1083, 'S': 1045, 'T': 971, 'I': 795, 'N': 793, 'Z': 785, 'J': 729, '—': 720, 'A': 698, 'K': 683, 'ń': 651, 'M': 585, 'B': 567, 'O': 567, 'C': 556, 'D': 552, '«': 540, '»': 538, 'R': 489, '?': 441, 'ź': 414, 'f': 386, 'G': 358, 'L': 316, 'H': 309, 'Ż': 219, 'U': 184, '…': 157, '*': 150, '(': 76, ')': 76, 'Ś': 71, 'F': 47, 'é': 43, '-': 33, 'Ł': 24, 'E': 23, '/': 19, 'Ó': 13, '8': 10, '9': 8, '2': 6, 'v': 5, 'Ź': 4, '1': 4, '3': 3, 'x': 3, 'V': 3, '7': 2, '4': 2, '5': 2, 'q': 2, 'æ': 2, 'à': 1, 'Ć': 1, '6': 1, '0': 1})
:end:
Napiszmy pomocniczą funkcję, która zwraca *listę frekwencyjną*.
#+RESULTS:
:results:
Counter({' ': 63444, 'a': 30979, 'i': 29353, 'e': 25343, 'o': 23050, 'z': 22741, 'n': 15505, 'r': 15328, 's': 15255, 'w': 14625, 'c': 14153, 'y': 13732, 'k': 12362, 'd': 11465, '\r': 10851, '\n': 10851, 't': 10757, 'm': 10269, 'ł': 10059, ',': 9130, 'p': 8031, 'u': 7699, 'l': 6677, 'j': 6586, 'b': 5753, 'ę': 5534, 'ą': 4794, 'g': 4775, 'h': 3915, 'ż': 3334, 'ó': 3097, 'ś': 2524, '.': 2380, 'ć': 1956, ';': 1445, 'P': 1265, 'W': 1258, ':': 1152, '!': 1083, 'S': 1045, 'T': 971, 'I': 795, 'N': 793, 'Z': 785, 'J': 729, '—': 720, 'A': 698, 'K': 683, 'ń': 651, 'M': 585, 'B': 567, 'O': 567, 'C': 556, 'D': 552, '«': 540, '»': 538, 'R': 489, '?': 441, 'ź': 414, 'f': 386, 'G': 358, 'L': 316, 'H': 309, 'Ż': 219, 'U': 184, '…': 157, '*': 150, '(': 76, ')': 76, 'Ś': 71, 'F': 47, 'é': 43, '-': 33, 'Ł': 24, 'E': 23, '/': 19, 'Ó': 13, '8': 10, '9': 8, '2': 6, 'v': 5, 'Ź': 4, '1': 4, '3': 3, 'x': 3, 'V': 3, '7': 2, '4': 2, '5': 2, 'q': 2, 'æ': 2, 'à': 1, 'Ć': 1, '6': 1, '0': 1})
:end:
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :exports both :results raw drawer
from collections import Counter
from collections import OrderedDict
def freq_list(g, top=None):
c = Counter(g)
if top is None:
items = c.items()
else:
items = c.most_common(top)
return OrderedDict(sorted(items, key=lambda t: -t[1]))
freq_list(get_characters(pan_tadeusz), top=8)
#+END_SRC
#+RESULTS:
:results:
OrderedDict([(' ', 63444), ('a', 30979), ('i', 29353), ('e', 25343), ('o', 23050), ('z', 22741), ('n', 15505), ('r', 15328)])
:end:
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
import matplotlib.pyplot as plt
from collections import OrderedDict
def rang_freq_with_labels(name, g, top=None):
freq = freq_list(g, top)
plt.figure(figsize=(12, 3))
plt.ylabel('liczba wystąpień')
plt.bar(freq.keys(), freq.values())
fname = f'02_Jezyki/{name}.png'
plt.savefig(fname)
return fname
rang_freq_with_labels('pt-chars', get_characters(pan_tadeusz))
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-chars.png]]
*** Słowa
Co rozumiemy pod pojęciem słowa czy wyrazu, nie jest oczywiste. W praktyce zależy to od wyboru *tokenizatora*.
Załóżmy, że przez wyraz rozumieć będziemy nieprzerwany ciąg liter bądź cyfr (oraz gwiazdek
— to za chwilę ułatwi nam analizę pewnego tekstu…).
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :exports both :results raw drawer
from itertools import islice
import regex as re
def get_words(t):
for m in re.finditer(r'[\p{L}0-9\*]+', t):
yield m.group(0)
list(islice(get_words(pan_tadeusz), 100, 130))
#+END_SRC
#+RESULTS:
:results:
['Ty', 'co', 'gród', 'zamkowy', 'Nowogródzki', 'ochraniasz', 'z', 'jego', 'wiernym', 'ludem', 'Jak', 'mnie', 'dziecko', 'do', 'zdrowia', 'powróciłaś', 'cudem', 'Gdy', 'od', 'płaczącej', 'matki', 'pod', 'Twoją', 'opiekę', 'Ofiarowany', 'martwą', 'podniosłem', 'powiekę', 'I', 'zaraz']
:end:
Zobaczmy 20 najczęstszych wyrazów.
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
rang_freq_with_labels('pt-words-20', get_words(pan_tadeusz), top=20)
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-words-20.png]]
Zobaczmy pełny obraz, już bez etykiet.
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
import matplotlib.pyplot as plt
from math import log
def rang_freq(name, g):
freq = freq_list(g)
plt.figure().clear()
plt.plot(range(1, len(freq.values())+1), freq.values())
fname = f'02_Jezyki/{name}.png'
plt.savefig(fname)
return fname
rang_freq('pt-words', get_words(pan_tadeusz))
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-words.png]]
Widać, jak różne skale obejmuje ten wykres. Zastosujemy logarytm,
najpierw tylko do współrzędnej $y$.
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
import matplotlib.pyplot as plt
from math import log
def rang_log_freq(name, g):
freq = freq_list(g)
plt.figure().clear()
plt.plot(range(1, len(freq.values())+1), [log(y) for y in freq.values()])
fname = f'02_Jezyki/{name}.png'
plt.savefig(fname)
return fname
rang_log_freq('pt-words-log', get_words(pan_tadeusz))
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-words-log.png]]
**Pytanie** Dlaczego widzimy coraz dłuższe „schodki”?
*** Hapax legomena
Z poprzedniego wykresu możemy odczytać, że ok. 2/3 wyrazów wystąpiło
dokładnie 1 raz. Słowa występujące jeden raz w danym korpusie noszą
nazwę /hapax legomena/ (w liczbie pojedynczej /hapax legomenon/, ἅπαξ
λεγόμενον, „raz powiedziane”, żargonowo: „hapaks”).
„Prawdziwe” hapax legomena, słowa, które wystąpiły tylko raz w /całym/
korpusie tekstów danego języka (np. starożytnego) rzecz jasna
sprawiają olbrzymie trudności w tłumaczeniu. Przykładem jest greckie
słowo ἐπιούσιος, przydawka odnosząca się do chleba w modlitwie „Ojcze
nasz”. Jest to jedyne poświadczenie tego słowa w całym znanym korpusie
greki (nie tylko z Pisma Świętego). W języku polskim tłumaczymy je na
„powszedni”, ale na przykład w rosyjskim przyjął się odpowiednik
„насущный” — o przeciwstawnym do polskiego znaczeniu!
W sumie podobne problemy hapaksy mogą sprawiać metodom statystycznym
przy przetwarzaniu jakiekolwiek korpusu.
*** Wykres log-log
Jeśli wspomniany wcześniej wykres narysujemy używając skali
logarytmicznej dla **obu** osi, otrzymamy kształt zbliżony do linii prostej.
Tę własność tekstów nazywamy **prawem Zipfa**.
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
import matplotlib.pyplot as plt
from math import log
def log_rang_log_freq(name, g):
freq = freq_list(g)
plt.figure().clear()
plt.plot([log(x) for x in range(1, len(freq.values())+1)], [log(y) for y in freq.values()])
fname = f'02_Jezyki/{name}.png'
plt.savefig(fname)
return fname
log_rang_log_freq('pt-words-log-log', get_words(pan_tadeusz))
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-words-log-log.png]]
*** Związek między frekwencją a długością
Powiązane z prawem Zipfa prawo językowe opisuje zależność między
częstością użycia słowa a jego długością. Generalnie im krótsze słowo, tym częstsze.
#+BEGIN_SRC ipython :session mysession :results file
def freq_vs_length(name, g, top=None):
freq = freq_list(g)
plt.figure().clear()
plt.scatter([len(x) for x in freq.keys()], [log(y) for y in freq.values()],
facecolors='none', edgecolors='r')
fname = f'02_Jezyki/{name}.png'
plt.savefig(fname)
return fname
freq_vs_length('pt-lengths', get_words(pan_tadeusz))
#+END_SRC
#+RESULTS:
[[file:02_Jezyki/pt-lengths.png]]

BIN
wyk/02_Jezyki/pt-chars.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 25 KiB

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 41 KiB

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 17 KiB

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 14 KiB

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 10 KiB

BIN
wyk/02_Jezyki/pt-words.png Normal file

Binary file not shown.

After

Width:  |  Height:  |  Size: 12 KiB

5
wyk/helpers/add-intro.sh Executable file
View File

@ -0,0 +1,5 @@
#!/bin/bash
./helpers/fix-intro.pl $1
perl -pne 's/^{"cells":\[//' $1 | cat helpers/intro - | sponge $1

61
wyk/helpers/fix-intro.pl Executable file
View File

@ -0,0 +1,61 @@
#!/usr/bin/perl
use strict;
binmode(STDERR, ':utf8');
my $intro_file = 'helpers/intro';
my $intro_template = 'helpers/intro-template';
my $notebook_file = $ARGV[0];
my $number;
if (($number) = ($notebook_file =~ m{^(\d+)_})) {
} else {
die "????";
}
my $org_file = $notebook_file;
$org_file =~ s{\.ipynb}{\.org};
my $title = undef;
open(my $org_fh, '<', $org_file);
binmode($org_fh, ':utf8');
LOOP:
while (my $line=<$org_fh>) {
chomp $line;
if ($line =~ m{^\* (.*)}) {
$title = $1;
last LOOP;
} elsif ($line =~ /\S/) {
last LOOP;
}
}
if (not defined($title)) {
die '???? TITLE';
}
print STDERR "NUMBER: $number\n";
print STDERR "TITLE: $title\n";
my $intro = '';
open(my $intro_ih, '<', $intro_template);
binmode($intro_ih, ':utf8');
while(my $line=<$intro_ih>) {
$line =~ s{NUMBER}{$number};
$line =~ s{TITLE}{$title};
$intro .= $line;
}
close($intro_ih);
open(my $intro_oh, '>', $intro_file);
binmode($intro_oh, ':utf8');
print $intro_oh $intro;
close($intro_oh);

18
wyk/helpers/intro Normal file
View File

@ -0,0 +1,18 @@
{
"cells": [
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![Logo 1](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech1.jpg)\n",
"<div class=\"alert alert-block alert-info\">\n",
"<h1> Modelowanie języka</h1>\n",
"<h2> 02. <i>Języki i ich prawa statystyczne</i> [wykład]</h2> \n",
"<h3> Filip Graliński (2022)</h3>\n",
"</div>\n",
"\n",
"![Logo 2](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech2.jpg)\n",
"\n"
]
},

View File

@ -0,0 +1,18 @@
{
"cells": [
{
"cell_type": "markdown",
"metadata": {},
"source": [
"![Logo 1](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech1.jpg)\n",
"<div class=\"alert alert-block alert-info\">\n",
"<h1> Modelowanie języka</h1>\n",
"<h2> NUMBER. <i>TITLE</i> [wykład]</h2> \n",
"<h3> Filip Graliński (2022)</h3>\n",
"</div>\n",
"\n",
"![Logo 2](https://git.wmi.amu.edu.pl/AITech/Szablon/raw/branch/master/Logotyp_AITech2.jpg)\n",
"\n"
]
},