Struktura dialogu

Dialog można podzielić na _tury będące naprzemiennymi wypowiedziami poszczególnych uczestników konwersacji.

Akty mowy

Akcje podejmowane przez mówców za pomocą wypowiedzi nazywamy _aktami mowy.

Aspekty aktów mowy według Austina (za Zdunkiewicz 1993)

Aspekt	Opis
lokucyjny	dotyczy samego procesu tworzenia określonego wyrażenia (bez uwzględnienia kontekstu)
illokucyjny	dotyczy tego co mówca chce osiągnąć za pośrednictwem danej wypowiedzi (np. prośba, ostrzeżenie, obietnica, żądanie)
perlokucyjny	dotyczy ubocznych celów i rezeltatów osiągniętych za pośrednictwem danej wypowiedzi (np. zlekceważenie, obraza, rozbawienie)

Klasyfikacja aktów mowy według Searla (za Zdunkiewicz 1993)

Typ	Cel	Przykłady
asercja (assertive)	przedstawienie sądu o stanie rzeczy	wątpienie
dyrektywa (directive)	wywieranie nacisku na odbiorcę	rozkaz, prośba
komisywa (commisive)	podjecie zobowiązania	obietnica, zobowiązanie
ekspresywa (expressive)	wyrażenie stanu emocjonalnego	gratulacje, kondolencje
deklaratywa (declarative)	wywołanie określonego stanu rzeczy w stosunkach społecznych	mianowanie

Akty dialogowe

Budując system dialogowy zwykle przyjmuje się węższa i jednocześnie bardziej szczegółową klasyfikację. Tzw. _akty dialogowe stanowią reprezentację znaczenia wypowiedzi użytkownika i/lub systemu.

Przyjrzyjmy się teraz klasyfikacji aktów dialogowych, które Henderson i in. (2013), wzorując się na Youngu i in. (2010), przyjęli na potrzeby ewaluacji systemów rekomendujących restauracje.

!mkdir -p l04
%cd l04
!wget -c https://github.com/matthen/dstc/releases/download/v1/dstc2_test.tar.gz
!tar xzvf dstc2_test.tar.gz
%cd ..

Akty użytkownika

Typ	Opis
ack	potwierdzenie
affirm	zatwierdzenie
bye	zakończenie rozmowy
hello	przywitanie
help	prośba o pomoc (bez szczegółów)
negate	zaprzeczenie
null	akt niezrozumiały dla systemu
repeat	prośba o powtórzenie
reqalts	prośba o alternatywną rekomendację
reqmore	prośba o uszczegółowienie
restart	żądanie restartu
silence	cisza
thankyou	podziękowanie
confirm	potwierdzenie wartości slotu
deny	odrzucenie wartości slotu
inform	przekazanie wartości slotu
request	prośba o podanie wartości slotu

Zilustrujmy powyższe zestawienie przykładami bezpośrednio ze zbioru testowego konkursu _Dialog State Tracking Challenge 2.

import glob
import json
import tabulate
import itertools

def acts2desc(acts):
    descs = []

    for intent, iacts in itertools.groupby(sorted(acts, key=lambda x: x['act']), key=lambda x: x['act']):
        slots = ','.join(f'{slot[0]}={slot[1]}' if slot[0] != 'slot' else slot[1] for act in iacts for slot in act['slots'])
        descs.append(f'{intent}({slots})')

    return '&'.join(descs) if descs else 'null()'

examples = set()

for path in sorted(glob.glob('l04/data/**/label.json', recursive=True)):
    if len(examples) > 30:
        break

    with open(path) as f:
        for turn in json.load(f)['turns']:
            examples.add((acts2desc(turn['semantics']['json']), turn['transcription']))
            # examples.add(((turn['semantics']['cam']), turn['transcription']))

tabulate.tabulate(examples, tablefmt='html', headers=['act', 'utterance'])

Powyższe przykłady pokazują, że tury nie zawsze są pełnymi zdaniami. Komunikacja przy użyciu mowy ma spontaniczny charakter, stąd w toku konwersacji mogą pojawić się poprawki, wtręty czy żądania restartu.

Akty systemu

Typ	Opis
affirm	potwierdzenie
bye	zakończenie rozmowy
canthear	„nic nie słyszę”
confirm-domain	prośba o potwierdzenie dziedziny
negate	zaprzeczenie
repeat	prośba o powtórzenie
reqmore	sprawdzenie czy użytkownik chce dodatkowych informacji
welcomemsg	przywitanie
canthelp	„nie mogę pomóc”
canthelp.missing_slot_value	„potrzebuję poznać wartość slotu, żeby pomóc”
expl-conf	potwierdzenie (wprost), że slot ma daną wartość
impl-conf	potwierdzenie (nie wprost), że slot ma daną wartość
inform	poinformowanie użytkownika, o przyjętej wartości slotu
offer	rekomendacja (restauracji)
request	pytanie użytkownika o wartość slotu
select	prośba o dokonanie wyboru spośród przedstawionych opcji

Przyjrzyjmy się również przykładom aktów systemowych.

import glob
import json
import tabulate

examples = set()

for path in sorted(glob.glob('l04/data/**/log.json', recursive=True)):
    if len(examples) > 30:
        break

    with open(path) as f:
        for turn in json.load(f)['turns']:
            output = turn['output']
            examples.add((acts2desc(output['dialog-acts']), output['transcript']))

tabulate.tabulate(examples, tablefmt='html', headers=['act', 'utterance'])

Jak widać w powyższym ujęciu akty dialogowe takie jak inform, request czy expl-conf mogą przyjmować pewne parametry.

Ramy

Strukturą danych powszechnie wykorzystywaną w systemach dialogowych do reprezentacji wiedzy jest _rama (ang. frame). Ramy są wykorzystywane zarówno do reprezentowania poszczególnych aktów mowy jak i do modelowania bieżącego stanu dialogu oraz celów użytkownika. Rama ma nazwę oraz pewną liczbę _slotów. Każdy slot ma określoną nazwę oraz wartość.

Ramy przedstawione poniżej stanowią reprezentacje aktów dialogowych.

import json

samples = ['voip-00d76b791d-20130327_005342',
           'voip-00d76b791d-20130327_012544',
           'voip-0f41c16f2f-20130402_004710']

for sample in samples:
    with open(f'l04/data/Mar13_S2A0/{sample}/label.json') as f:
        print(json.dumps(json.load(f)['turns'][3]['semantics']['json'], indent=2))

Zadanie

Opisać wypowiedzi użytkownika i odpowiedzi systemu zgromadzone w Państwa korpusie eksperymentalnym (tj. plikach *.tsv w katalogu data) aktami dialogowymi.

Uwagi

Akty reprezentujące znaczenie poszczególnych wypowiedzi należy umieszczać w trzeciej kolumnie plików *.tsv.
Do zapisu aktów proszę stosować notację wykorzystywaną w przykładach (inform(phone=01223 244277)&offer(name=the lucky star)).
Klasyfikacja aktów dialogowych przedstawiona przez Hendersona i in. (2013) może stanowić dobry punkt wyjścia, ale nie trzeba się jej kurczowo trzymać.

Przykładowe narzędzia do oznaczania tekstu

brat
doccano
WebAnno
LabelStudio
Microsoft Excel, Office 365 itp.

Literatura

Austin, John Langshaw, How to Do Things with Words, Oxford, 1962.
John Searle, Speech Acts, Cambridge University Press, 1969, ISBN 0-521-09626-X.
Dorota Zdunkiewicz, Akty mowy, Współczesny język polski, Wrocław, 1993, pp. 259-270.
Matthew Henderson, Blaise Thomson, Jason D. Williams, The Second Dialog State Tracking Challenge, SIGDIAL 2014, 263-272.

12 KiB Raw Blame History